بازتاب شناسی یا رفلکسولوژی یک روش تشخیصی و درمانی است که برپایه بررسی و مطالعه نقاط خاص کف دست و پا و تحریک این نقاط با فشار یا گرما استوار است.

این روش دارای چند هزار سال قدمت است و منشاء آن را شرق دور و چین می دانند. البته شواهدی بر استفاده مصری های باستان از آن نیز یافت شده است. البته این علم در چند دهه گذشته در اروپا و آمریکا مورد توجه قرار گرفته و توسعه زیادی پیداکرده و به عنوان یک روش درمانی مکمل ارزیابی شده است.

انرژی حیاتی بدن که به آن «چی» (chi) گفته می شود در کانال هایی که به صورت نصف النهاری از سراسر طول بدن می گذرد و در طب سوزنی به آن «مریدین» گفته می شود، جریان دارد.

این مسیرها به دست و پا ختم می شود. علم بازتاب شناسی معتقد است نقاط خاصی در کف دست و پای هر فرد وجود دارد که بازتاب و نماینده اندام ها و ارگان های مختلف بدن فرد از جمله قلب، مغز و کبد است.

هرگونه تغییر رنگ، وضع ظاهری، حرارت، تغییر وضع پوست و دیگر تغییرات در این نقاط می تواند بازتابی از یک مشکل یا بیماری در ارگان مربوط باشد.

درمان هم شامل تحریک این نقاط به وسیله فشار یا گرماست. این علم معتقد است این روش درمانی می تواند باعث بازگرداندن توازن و تعادل و در نهایت تقویت قدرت شفابخشی بدن شود و به بهبود بیماری های فرد کمک کند.

همچنین این روش کمکی درمانی، می تواند گردش خون و انرژی را بهبود بخشد و آزاد شدن اندورفین ها (یکی از هورمون های ایجاد شادابی و نشاط در بدن) از پایانه های عصبی را باعث شود.

برای انجام این درمان ابتدا کف دست و پا تمیز می شود و سپس درمانگر با بررسی دقیق کف دست و پا به دنبال هرگونه تغییر یا ضایعه می گردد که می تواند به تشخیص کمک کند سپس بر اساس شرایط بیمار، نقاط خاصی را انتخاب کرده و به وسیله دست یا ابزار مخصوصی فشار می دهد.

هر جلسه درمانی حدود نیم ساعت بوده و این روش لازم است چند بار تکرار شود تا به نتیجه درمانی مورد نظر دست پیدا کرد.

باید توجه داشت این روش با ماساژ کف دست و پا کاملا متفاوت است. این درمان فاقد عارضه جانبی است، اما درصورت وجود هرگونه جراحت و عفونت کف دست و پا باید از انجام این روش اجتناب کرد.

می توان این روش را به عنوان یک روش مکمل تشخیصی و درمانی برای بیماری های صعب العلاج و دردهای مزمن مورد توجه قرار داد.

دکتر امیرهومن کاظمی - متخصص طب سوزنی و گیاهان دارویی